Gündelik Dil Felsefesi


RYLE (1900-1976)


Gilbert Ryle, İngiliz bir filozofdur. Zihin felsefesi üzerine önemli katkıları olan Zihin Kavramı adlı çalışmasında kartezyen ikiciliği kaldırıp felsefi veya analitik davranışçılığı ikame etmeye çalışır. Sözcüklerin farklı bağlamlarda farklı içeriklere sahip olması sistemli muğlaklık yaratır. Felsefede dilin metafizik kullanımından gündelik kullanımına geçilmesi gereklidir.

Makinedeki hayalet dogması kavramını, zihinsel durumları bedensel eylemlerden ayrı bir varlık olarak gören geleneksel dualizmi eleştirmek için kullanan Ryle'a göre, bu yaklaşım zihni, bedeni ve davranışları yanlış bir şekilde birbirinden ayırır. Ryle’a göre zihin başlı başına bir nesne değil, insan davranışı ve etkinliklerinin belli bir düzenlenişidir. Kategori yanlışı, bir terimi veya kavramı yanlış bir kategoriye yerleştirmek anlamına gelir. Ryle, zihnin bu türden bir yanlış anlama ile ele alındığını belirtir.


AUSTİN (1911-1960)


John Langshaw Austin, İngiliz filozofdur. Söz edimleri kavramının önde gelen savunucusu olarak bilinir. Austin, konuşmanın kendisini bir eylem türü olarak çözümlemesiyle tanındı. Sözcükler ve onların kulanımı ile ilgili farkındalığımızı artırmak, görüngüleri algılamamızı keskinleştirir. Tüm felsefi sorunları nihai olarak çözmese de, iyi bir başlangıç olur. Kelimeleri gündelik kullanımlarındaki bağlamlarından çekip çıkarmanın yol açtığı yanlışlıklara özellikle dikkat çeker.

Sözlerle Ne Yapılır adlı kitabında ‘söz edimi’, ‘edimsel eylem’ kavramlarını açıklar (Bu evi eşime bırakıyorum vb), bunların çeşitli biçimlerini anlatır. Duyum ve Duyumlanabilirler adlı yazısında duyu verilerine dayalı algı anlayışını, yanılsamalar temelinde eleştirir.